آیین نامه جوش و اتصالات جوش ایران

آیین‌نامه جوش و اتصالات جوش ایران، که معمولاً به نام “آیین‌نامه جوشکاری ایران” یا “مبحث دهم مقررات ملی ساختمان“ شناخته می‌شود، شامل دستورالعمل‌ها و استانداردهایی برای طراحی، اجرا، و نظارت بر اتصالات جوشی در سازه‌ها است. این آیین‌نامه با هدف اطمینان از کیفیت، ایمنی، و دوام سازه‌ها تدوین شده است و به‌ویژه در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی به‌کار می‌رود.

بخش‌های اصلی آیین‌نامه جوشکاری

1. مواد و مصالح جوشکاری:
   • مشخصات فنی فلزات پایه (فولادهای سازه‌ای و سایر آلیاژها)
   • الزامات مربوط به الکترودها، سیم‌جوش‌ها، و گازهای محافظ
2. طراحی اتصالات جوشی:
   • انواع اتصالات جوشی (شیاری، گوشه‌ای، نقطه‌ای، …).
   • ظرفیت باربری اتصالات جوشی و روش‌های طراحی آن‌ها.
   • عوامل مؤثر بر طراحی مانند تنش‌ها و تغییرشکل‌های حرارتی.
3. روش‌های اجرایی جوشکاری:
   • انواع روش‌های جوشکاری (SMAW، GMAW، TIG، MIG، …).
   • کنترل کیفیت حین اجرای جوش (پیش‌گرمایش، پس‌گرمایش، و رعایت شرایط محیطی).
4. کنترل کیفیت و آزمون‌ها:
   • آزمون‌های غیرمخرب (NDT) مانند RT، UT، PT، MT.
   • آزمون‌های مخرب (DT) شامل خمش، کشش، و ضربه.
   • الزامات مربوط به گواهینامه اپراتورهای جوشکاری.
5. بازرسی و نظارت:
   • وظایف و مسئولیت‌های بازرس جوش.
   • الزامات مستندسازی و ثبت گزارشات.
6. ایمنی و بهداشت حرفه‌ای:
   • مقررات مربوط به حفاظت از نیروی انسانی در محیط جوشکاری.
   • کاهش مخاطرات ناشی از گازها، دودها، و اشعه جوشکاری.

استانداردهای مرتبط:

این آیین‌نامه به استانداردهای بین‌المللی مانند AWS (American Welding Society)، ISO، و ASME نیز ارجاع می‌دهد تا هماهنگی با معیارهای جهانی را تضمین کند.

دسترسی به متن کامل:

برای دسترسی به متن کامل آیین‌نامه، می‌توانید به مبحث دهم مقررات ملی ساختمان مراجعه کنید.

آیین نامه جوش و اتصالات جوش ایران

آیین‌نامه جوشکاری ایران

آیین‌نامه جوشکاری ایران ، این آیین‌نامه با هدف ایمن‌سازی سازه‌ها و افزایش دوام اتصالات جوشی تدوین شده و چارچوب کاملی از مفاهیم، استانداردها، و دستورالعمل‌های اجرایی ارائه می‌دهد.

جزئیات فنی آیین‌نامه

1. انواع اتصالات جوشی و کاربرد آن‌ها:
   • اتصال شیاری: برای انتقال تنش‌های بزرگ، در تیرها، ستون‌ها و قاب‌های ساختمانی.
   • اتصال گوشه‌ای: برای سازه‌های سبک و اتصالات کم‌تنش.
   • اتصالات نقطه‌ای یا جوش مقاومتی: در ساخت قطعات فلزی سبک مانند ورق‌ها.
2. ضوابط طراحی اتصالات:
   • رعایت فاصله‌گذاری بین جوش‌ها برای جلوگیری از تنش‌های تجمعی.
   • تعیین ضخامت جوش براساس ظرفیت باربری.
   • تأثیر تنش‌های حرارتی و اثر خستگی در طراحی.
3. روش‌های جوشکاری:
   • روش‌های رایج شامل:
     • جوشکاری قوس الکتریکی دستی (SMAW): پرکاربرد برای پروژه‌های ساختمانی.
     • جوشکاری قوسی گاز محافظ (GMAW): برای جوش‌های دقیق و باکیفیت بالا.
     • جوشکاری تنگستن گاز (TIG): مناسب برای فلزات نازک و حساس.
   • توصیه به استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند جوشکاری رباتیک در صنایع خاص.
4. پیش‌گرمایش و پس‌گرمایش:
   • الزامی برای فلزات با ضخامت زیاد یا با محتوای کربن بالا.
   • جلوگیری از ترک‌خوردگی و کاهش تنش‌های باقی‌مانده.

کنترل کیفیت و آزمون‌ها

کنترل کیفیت، بخش مهمی از آیین‌نامه است و شامل مراحل زیر است:

• آزمون‌های غیرمخرب (NDT):
  • RT (رادیوگرافی): بررسی ترک‌ها و نقص‌های داخلی.
  • UT (فراصوت): ارزیابی جوش‌های ضخیم.
  • MT (ذرات مغناطیسی): آشکارسازی ترک‌های سطحی.
  • PT (نفوذ مایعات): شناسایی نقص‌های سطحی کوچک.
• آزمون‌های مخرب (DT):
  • تست کشش و خمش: بررسی استحکام مکانیکی جوش.
  • تست ضربه (چقرمگی): سنجش مقاومت در برابر شوک.

الزامات بازرسی جوش

1. بازرس‌های جوش:
   باید دارای گواهینامه معتبر از سازمان‌هایی مانند انجمن جوش ایران یا AWS باشند.
2. کنترل حین اجرا:
   • تطابق با نقشه‌ها و مشخصات فنی.
   • نظارت بر پیش‌گرمایش، دمای محیط و وضعیت دستگاه‌ها.
3. کنترل نهایی:
   • بررسی عیوب بصری (ناقصی‌ها، عدم نفوذ، سوختگی لبه).
   • بررسی نتایج آزمون‌های کیفی.

ایمنی در جوشکاری:

آیین‌نامه بر رعایت اصول ایمنی تأکید دارد:

• استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند ماسک جوشکاری، دستکش و لباس مقاوم.
• تهویه مناسب برای جلوگیری از انتشار گازهای مضر.
• کاهش اشعه‌های خطرناک و جرقه‌ها.