روش اجرایی کامل میلگرد بستر در ساختمان‌های بنایی
روش اجرایی کامل میلگرد بستر در ساختمان‌های بنایی
میلگرد بستر یک روش مؤثر برای تقویت دیوارهای بنایی است که باعث افزایش مقاومت در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و باد شده و از ترک‌خوردگی در دیوارها جلوگیری می‌کند. در ادامه، روش اجرایی این سیستم را به‌صورت دقیق بررسی می‌کنیم.
۱. مشخصات فنی میلگرد بستر
میلگرد بستر معمولاً به دو صورت زیر تولید و اجرا می‌شود:
-
میلگرد بستر نردبانی (Ladder Type)
- شامل دو میلگرد طولی موازی است که با مفتول‌های عرضی به هم متصل شده‌اند.
- بیشتر برای دیوارهای غیر باربر و تقویت دیوارهای داخلی استفاده می‌شود.
-
میلگرد بستر خرپایی (Truss Type)
- دارای میلگردهای طولی و مورب است که مقاومت بیشتری ایجاد می‌کند.
- مناسب برای دیوارهای باربر و سازه‌هایی که تحت بارهای جانبی شدید قرار دارند.
۲. مراحل اجرای میلگرد بستر
الف) آماده‌سازی مصالح و ابزارها
مصالح مورد نیاز:
- میلگرد بستر (مطابق با استانداردها)
- ملات سیمانی یا چسب مخصوص بلوک
- بست‌ها و اتصالات مخصوص
- ضدزنگ (در صورت استفاده از میلگردهای معمولی)
ابزار مورد نیاز:
- متر و تراز
- قیچی میلگرد یا فرز برای برش
- ماله و کمچه برای ملات
- شاقول برای بررسی تراز بودن دیوار
ب) مراحل نصب میلگرد بستر
۱. تعیین محل قرارگیری میلگرد بستر
- در دیوارهای آجری یا بلوکی، میلگرد بستر هر ۴ یا ۵ ردیف یک‌بار درون ملات بستر قرار می‌گیرد.
- در نزدیکی بازشوها (درها و پنجره‌ها) و محل‌هایی که دیوار به ستون یا دیوار دیگر متصل می‌شود، استفاده از میلگرد بستر ضروری است.
- در دیوارهای طویل (بیش از ۵ متر)، میلگرد بستر به کاهش ترک‌های ناشی از انقباض کمک می‌کند.
۲. برش میلگرد بستر به اندازه مناسب
- طول میلگرد بستر باید حداقل ۲۰ سانتی‌متر هم‌پوشانی داشته باشد.
- در گوشه‌ها، میلگرد باید با زاویه مناسب خم شود یا از بست‌های مخصوص استفاده شود.
۳. قرار دادن میلگرد بستر درون ملات
- یک لایه ملات سیمانی یا چسب مخصوص روی ردیف آجر یا بلوک کشیده می‌شود.
- میلگرد بستر روی ملات قرار داده شده و با دست یا ابزار مخصوص به سطح چسبانده می‌شود.
- یک لایه دیگر ملات روی میلگرد ریخته شده و ردیف بعدی بلوک یا آجر روی آن قرار می‌گیرد.
۴. اتصال میلگرد بستر در محل تقاطع‌ها
- در محل برخورد دو دیوار، میلگرد بستر باید در هم تنیده شود یا با استفاده از بست‌های مخصوص به هم متصل گردد.
- در صورت نیاز، می‌توان از میلگرد بستر خرپایی برای افزایش استحکام استفاده کرد.
۳. کنترل کیفیت و نکات اجرایی مهم
قرارگیری در وسط ملات: میلگرد بستر باید دقیقاً در وسط ملات قرار گیرد تا بهترین عملکرد را داشته باشد.
هم‌پوشانی مناسب: برای جلوگیری از نقاط ضعف، اتصال بین دو قطعه میلگرد باید حداقل ۲۰ سانتی‌متر هم‌پوشانی داشته باشد.
محافظت در برابر خوردگی: در محیط‌های مرطوب، بهتر است از میلگرد گالوانیزه یا ضدزنگ استفاده شود.
عدم تماس مستقیم با آجر یا بلوک: میلگرد نباید مستقیماً روی آجر یا بلوک قرار گیرد، زیرا باعث ترک‌خوردگی می‌شود.
کنترل تراز و شاقول بودن دیوار: هنگام اجرا، تراز بودن میلگرد و دیوار به‌طور مرتب بررسی شود.
۴. مزایای استفاده از میلگرد بستر
افزایش مقاومت در برابر زلزله:
میلگرد بستر، دیوار را یکپارچه‌تر کرده و از تخریب ناگهانی آن جلوگیری می‌کند.
جلوگیری از ترک‌های ناشی از انقباض و انبساط:
این سیستم باعث توزیع یکنواخت تنش در کل دیوار می‌شود.
بهبود عملکرد سازه‌ای دیوارهای طویل:
در دیوارهای بلند، میلگرد بستر از جدا شدن آجرها یا بلوک‌ها جلوگیری می‌کند.
سهولت اجرا و مقرون‌به‌صرفه بودن:
نسبت به روش‌های دیگر مقاوم‌سازی، هزینه و زمان اجرای کمتری دارد.
روش اجرایی میلگرد بستر
۵. استانداردهای مورد استفاده در اجرای میلگرد بستر
برخی از استانداردهای بین‌المللی و ملی که در اجرای میلگرد بستر مورد استفاده قرار می‌گیرند:
ASTM A951 (استاندارد آمریکایی میلگرد بستر)
EN 845-3 (استاندارد اروپایی برای تقویت دیوارهای بنایی)
مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان ایران (مربوط به سازه‌های بنایی)
۶. اجرای میلگرد بستر در انواع دیوارها
دیوار آجری:
میلگرد بستر باید روی هر ۴ تا ۵ ردیف آجر قرار گیرد.
باید از ملات ماسه سیمان با نسبت مناسب استفاده شود.
دیوار بلوک سیمانی:
برای استحکام بیشتر، بهتر است میلگرد بستر در هر ۳ ردیف بلوک اجرا شود.
در محل اتصال بلوک و ستون، میلگرد باید ادامه داشته باشد.
دیوار هبلکس (بلوک AAC):
به‌جای ملات سیمانی، می‌توان از چسب مخصوص هبلکس استفاده کرد.
میلگرد بستر باید از نوع گالوانیزه یا ضدزنگ باشد.
۷. نکات ایمنی در اجرای میلگرد بستر
استفاده از دستکش و تجهیزات ایمنی برای جلوگیری از بریدگی دست هنگام برش میلگرد
اطمینان از عدم زنگ‌زدگی میلگرد پیش از اجرا
بررسی هم‌راستایی و یکپارچگی دیوار هنگام کار
۸. نتیجه‌گیری
استفاده از میلگرد بستر یکی از بهترین روش‌های تقویت دیوارهای بنایی است که باعث افزایش مقاومت در برابر زلزله و جلوگیری از ترک‌خوردگی می‌شود. اجرای صحیح و رعایت نکات فنی و استانداردها می‌تواند تأثیر بسزایی در پایداری و دوام دیوار داشته باشد.